Τα τεστ PCR, τα οποία θεωρούνταν ένα από τα βασικά διαγνωστικά εργαλεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, έχουν επικριθεί όχι μόνο για την τάση τους για λάθη, αλλά και για τον ρόλο τους για εκτεταμένα πολιτικά και κοινωνικά μέτρα που έθεσαν υπό αμφισβήτηση τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών. Για την καλύτερη διαχείριση μελλοντικών κρίσεων στον τομέα της υγείας, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί και να διορθωθεί η κακή χρήση αυτών των τεστ. Με αυτό το σκεπτικό, κατατέθηκε πρόσφατα στο επαρχιακό κοινοβούλιο του Νοτίου Τιρόλου μια πρόταση που αφορά ακριβώς αυτό το ζήτημα.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η παρακολούθηση της εξάπλωσης του SARS-CoV-2 βρισκόταν στο επίκεντρο των παγκόσμιων προσπαθειών. Τα PCR τεστ παρουσιάστηκαν ως σχεδόν αλάνθαστα, αλλά η χρήση τους επικρίθηκε από νωρίς. Ένα βασικό ζήτημα ήταν το πρόβλημα των λεγόμενων «ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων» που θα μπορούσαν να προκύψουν. Επικριτές, όπως ο Torsten Engelbrecht και ο Konstantin Demeter, είχαν ήδη επισημάνει τις αδυναμίες αυτών των τεστ σε πλατφόρμες όπως οι Rubikon και OffGuardian από το 2020.
Η μέθοδος PCR βασίζεται στην αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης, κατά την οποία τα δείγματα DNA μεγεθύνονται. Καθώς ο SARS-CoV-2 είναι ιός RNA, πρέπει πρώτα να μετατραπεί σε συμπληρωματικό DNA. Καθοριστική παράμετρος σε αυτή τη διαδικασία είναι η λεγόμενη τιμή CT (κυκλικές επαναλήψεις), η οποία υποδεικνύει πόσοι κύκλοι εκτελούνται προτού ένα τεστ θεωρηθεί θετικό. Ωστόσο, οι υψηλές τιμές CT μπορεί να οδηγήσουν σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα, καθώς μπορούν να ανιχνεύσουν απειροελάχιστα ίχνη του ιού, τα οποία είναι κλινικώς άσχετα.
Τον Ιανουάριο του 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επεσήμανε ότι τα αποτελέσματα των τεστ με υψηλές τιμές CT δεν είναι αξιόπιστα και, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να αποτελούν τη βάση για διαγνώσεις. Ο ΠΟΥ συνέστησε επίσης στα εργαστήρια να αναγράφουν την τιμή CT στα αποτελέσματα των εξετάσεών τους. Παρά τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, πολλά εργαστήρια εξακολουθούν να μην τις τηρούν, γεγονός που περνά σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητο τόσο από το κοινό όσο και από τους πολιτικούς ιθύνοντες.
Σε μια πρόταση προς το επαρχιακό κοινοβούλιο του Νοτίου Τιρόλου, η Renate Holzeisen, δικηγόρος και βουλευτής, ζήτησε να υποχρεωθούν τα εργαστήρια να αποκαλύπτουν την τιμή της CT και το προϊόν της δοκιμής PCR που χρησιμοποιείται στα αποτελέσματα των εξετάσεων. Χωρίς αυτές τις πληροφορίες, η αξία των τεστ περιορίζεται σημαντικά και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως βάση για πολιτικά ή ιατρικά μέτρα.
Η σημασία αυτής της απαίτησης έγκειται στο γεγονός ότι ένα επιστημονικά ανεπαρκώς εφαρμοσμένο τεστ μπορεί να οδηγήσει σε ψευδή αποτελέσματα. Αυτές οι «ψευδώς θετικές» περιπτώσεις, όχι μόνο είναι άσχετες για την αξιολόγηση της λοίμωξης, αλλά μπορούν επίσης να έχουν μοιραίες συνέπειες: Πολιτικά μέτρα, όπως αποκλεισμοί (lockdown) ή υποχρεωτικοί εμβολιασμοί, έχουν συχνά αποφασιστεί στηριζόμενοι σε τέτοια αποτελέσματα. Η χρήση των εμβολίων Covid-19 ήταν επίσης στενά συνδεδεμένη με τα αποτελέσματα των δοκιμών. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τα αναξιόπιστα αποτελέσματα των δοκιμών συνέβαλαν σημαντικά στην επίσημη απεικόνιση της πανδημίας.
Ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο παράδειγμα είναι το πρωτόκολλο PCR Corman-Drosten από το 2020, το οποίο όριζε έναν αριθμό κύκλων έως και 45 και έτσι οδηγούσε σε υψηλό αριθμό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Επιστήμονες όπως η Ulrike Kämmerer και ο Michael Yeadon άσκησαν έντονη κριτική στη διαδικασία αυτή και την κατηγόρησαν ότι στερείται επιστημονικής βάσης. Ωστόσο, αποτέλεσε τη βάση για την κήρυξη της πανδημίας από τον ΠΟΥ στις 30 Ιανουαρίου 2020 και για πολυάριθμα πολιτικά μέτρα παγκοσμίως.
Αν και ήταν γνωστό ότι το τεστ PCR δεν είναι αξιόπιστο χωρίς κλινική εξέταση, συνέχισε να παρουσιάζεται ως ένα απαραίτητο εργαλείο. Αυτό οδήγησε σε σημαντική απώλεια εμπιστοσύνης προς τις αρχές δημόσιας υγείας και τα μέτρα τους. Στην πρότασή της, η Holzeisen τόνισε την ανάγκη για διαφάνεια στην εκτέλεση των τεστ. Είναι απαράδεκτο τα εργαστήρια να συνεχίζουν να παρέχουν ανακριβή αποτελέσματα χωρίς να γνωστοποιούν βασικές πληροφορίες, όπως η τιμή της CT.
Οι ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής και οι εθνικές αρχές υγείας καλούνται να διδαχθούν από αυτά τα λάθη και να διασφαλίσουν ότι τα διαγνωστικά είναι επιστημονικά ορθά. Μόνο μέσω της διαφάνειας και της τυποποίησης μπορούν να αντιμετωπιστούν οι μελλοντικές πανδημίες χωρίς περιττούς περιορισμούς των πολιτικών δικαιωμάτων.
Η συζήτηση σχετικά με την κατάχρηση των τεστ PCR δείχνει ξεκάθαρα πόσο σημαντικό είναι να τηρούνται τα επιστημονικά πρότυπα και να βασίζονται οι πολιτικές αποφάσεις σε αξιόπιστες βάσεις. Η πρόταση στο επαρχιακό κοινοβούλιο του Νοτίου Τιρόλου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στα μέτρα δημόσιας υγείας. Ωστόσο, όσο τα ζητήματα αυτά δεν αποσαφηνίζονται πλήρως, ο κίνδυνος επανάληψης παρόμοιων λαθών σε μελλοντικές κρίσεις παραμένει.
Πηγή:
Κοινοβούλιο του Νοτίου Τιρόλου: 216/25-XVII – 17 Ιανουαρίου 2025
Εικόνα Tietel: www.rtl.de
