Το να αλλάξετε το μυαλό ενός ατόμου που πάσχει από γνωστική ασυμφωνία, είναι συχνά δύσκολο και πολύ κουραστικό. Όσο πιο πολύ προσπαθείτε, τόσο πιο ανένδοτος παραμένει ο συνομιλητής σας στις πεποιθήσεις του. Δεν έχει σημασία πόσα χρόνια έχετε μελετήσει καλά τεκμηριωμένα επιστημονικά γεγονότα, δεν έχει σημασία πόσες από αυτές τις επιστημονικές εκθέσεις που έχουν αξιολογηθεί από ομότιμους ερευνητές τους δείχνετε ότι έρχονται σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς και τις αφηγήσεις των εξαγορασμένων πολιτικών και των ζόμπι-ΜΜΕ, το άτομο μπροστά σας εξακολουθεί να προτιμά να τους εμπιστεύεται παρά να ρίξει μια ματιά στις επιστημονικές αποδείξεις από μόνο του.
Γνωστική ασυμφωνία είναι το απαίσιο συναίσθημα που βιώνει ένα άτομο όταν αντιφατικές πεποιθήσεις, αξίες, σκέψεις και συμπεριφορές συγκρούονται και ο πόνος που του προκαλεί η αδυναμία να τα κάνει να βγάλουν νόημα και να ταιριάξουν μεταξύ τους. Ένα αντιφατικό γεγονός ή μια αντιφατική σκέψη μπορεί να είναι κάτι πολύ οδυνηρό, καθώς απειλεί τμήματα ή μερικές φορές ακόμη και ολόκληρο το σύστημα πεποιθήσεων που έχει ένα άτομο. Μπορεί να αγχωθείτε και να αρρωστήσετε ακόμη από έναν πόλεμο μέσα στο κεφάλι σας. Το να αρχίσεις να αμφισβητείς το σε ποιον και τι πιστεύεις μπορεί να δημιουργήσει έντονη εσωτερική σύγκρουση, το άγχος και η ανησυχία που υφίστασαι μπορεί να είναι τρομερή. Και ΕΙΝΑΙ ένα ερώτημα σχετικά με τις αξίες, τις αλήθειες, το σύστημα πεποιθήσεων κάποιου, πλήρως ισοδύναμο αν όχι στην πραγματικότητα αντίστοιχο με τη θρησκεία, άσχετα αν πρόκειται για εμπιστοσύνη στο Θεό, στα εμβόλια ή στο αφήγημα των κρατικών αξιωματούχων. Έχετε κι εσείς τα δικά σας. Αλλά είναι πρόβλημα όταν τα πραγματικά γεγονότα και οι αλήθειες είναι πιο εύκολο να απορριφθούν παρά να ενταχθούν σε αυτό που νομίζεις ότι είναι αληθινό.
Το να αλλάξεις το μυαλό κάποιου που βιώνει γνωστική ασυμφωνία, ιδιαίτερα όταν είναι προσκολλημένος σε αφηγήσεις που ενισχύονται συνεχώς από τα κυρίαρχα ρεύματα ή τους ειδικούς, μπορεί να είναι δύσκολο και όχι ευχάριστη εμπειρία για κανένα από τα δύο μέρη. Οι άνθρωποι συνήθως δεν αλλάζουν τις απόψεις τους μόνο μέσω των γεγονότων· τα συναισθήματα, η ταυτότητα και η εμπιστοσύνη παίζουν τεράστιο ρόλο. Μην περιμένετε ότι η μετάβαση από ένα σύνολο πεποιθήσεων σε ένα νέο θα κυλήσει ομαλά. Μην περιμένετε να σας εκτιμήσουν. Περιμένετε ότι θα πάρει πολύ χρόνο, συχνά πολύ μεγάλο. Για αυτόν που βιώνει γνωστική ασυμφωνία η αλήθεια είναι οδυνηρή, ενώ τα ψέματα είναι παρηγορητικά.
Υπάρχει λοιπόν κάποιος τρόπος να μιλήσουμε στους Πιστούς των Εμβολίων και να τους κάνουμε να αμφισβητήσουν τη γνωστική τους ασυμφωνία;
Η επιχειρηματολογία απλά δεν λειτουργεί. Η αντιπαράθεση δεν αποτελεί καλή επιλογή. Το να πεις “Κάνεις λάθος, ορίστε η πραγματική επιστήμη”, ο άνθρωπος με τον οποίο μιλάτε θα γίνει πιθανότατα αμυντικός και, όσο πιο έντονα προσπαθείτε να τον πείσετε, τόσο πιο έντονη άμυνα θα δημιουργήσετε.
Μια επιλογή είναι να προσπαθήσετε να κάνετε ερωτήσεις, ευγενικές και ειλικρινείς, όπως: “Τι πιστεύετε για αυτή τη μελέτη που έμαθα;” ή “Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί κάποιοι επιστήμονες διαφωνούν με την επικρατούσα άποψη;“. Είναι προτιμότερο να προσπαθήσετε να παρακάμψετε την παγίδα του εγωισμού και αντ’ αυτού να προσκαλέσετε σε μια πραγματική συζήτηση με επίκεντρο την περιέργεια, αντί να απειλείτε ολόκληρη την κοσμοθεωρία κάποιου.
Αν πρόκειται για κάποιον με μια αξία που μοιράζεστε και οι δύο, ίσως τη δυσπιστία απέναντι στη διαφθορά ή την αγάπη για την αλήθεια, θα μπορούσατε να προσπαθήσετε να συνδέσετε την ανεξάρτητη επιστήμη με αυτό, όπως στο “Ξέρω ότι μισείς όταν το χρήμα διαστρεβλώνει τα πράγματα, δε σου φαίνεται περίεργο πόσο μεγάλο μέρος αυτής της “επίσημης” επιστήμης χρηματοδοτείται από τους ίδιους ανθρώπους; “.
Χρησιμοποιήστε ιστορίες, όχι στατιστικά στοιχεία. Οι άνθρωποι είναι πιο δεκτικοί σε αφηγήσεις. Αν διαθέτετε κάποια ακλόνητη επιστημονική απόδειξη, περιτυλίξτε την σε κάτι σχετικό: “Αυτός ο ερευνητής έχασε τη δουλειά του επειδή δημοσίευσε αυτό, είναι απίστευττο το πόσο πολύ προσπάθησαν να τον φιμώσουν”. Το θέμα δεν είναι τόσο η απόρριψη των δεδομένων όσο το να τα κάνεις να κολλήσουν συναισθηματικά.
Οι “ρωγμές στην πανοπλία” είναι ένα πράγμα που πρέπει να έχετε κατά νου. Η γνωστική ασυμφωνία ευδοκιμεί όταν οι άνθρωποι αγνοούν τις ασυνέπειες, οπότε αν μπορείτε να ωθήσετε τον συνομιλητή σας να σας τις εξηγήσει. Για παράδειγμα: “Πώς συμβιβάζετε τη χρηματοδότηση αυτού του πολιτικού με αυτά που βρίσκουν ανεξάρτητοι ερευνητές;” Μην κάνετε διάλεξη, απλά αφήστε αυτόν με τον οποίο μιλάτε να παλέψει μόνος του με αυτό. Ο στόχος είναι να φυτέψετε έναν μικρό σπόρο αμφιβολίας που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος.
Η ασυμφωνία χρειάζεται χρόνο. Περιμένετε οι σκέψεις σας να απορριφθούν, αλλά αν το έχετε διαμορφώσει ως γρίφο και όχι ως μάχη, μπορεί να μείνει ως μια μικρή ενοχλητική σκέψη που μπορεί να βασανίζει για πολύ καιρό. Οι άνθρωποι αλλάζουν γνώμη όταν νιώθουν ότι είναι δική τους ιδέα, όχι όταν τους στριμώχνουν.
Αν το δείτε ως μια προσπάθεια να βοηθήσετε κάποιον να βγει από έναν νοητικό κόμπο, κρατήστε την προσπάθεια σε ανθρώπινο επίπεδο, χαμηλόφωνο και αφήστε τον να συνδέσει μόνος του τις τελείες, ίσως πετύχετε να τον κάνετε να αρχίσει να είναι περίεργος και να αρχίσει να σκέφτεται μόνος του.
Να είστε υπομονετικοί.
Να είστε ευγενικοί.
