“Ένας στους δέκα ασθενείς πεθαίνει από τη θεραπεία, όχι από την ασθένεια”
Ακριβώς όπως και σήμερα. Η RKI συνεχίζει το έργο της! Εκείνη την εποχή, ο Ρόμπερτ Κοχ προσπαθούσε απεγνωσμένα να αποδείξει ότι οι άνθρωποι μολύνονταν από ιούς και βακτήρια, μα δεν τα κατάφερε ποτέ. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να αποδείξει ότι οι άνθρωποι μολύνονται από ιούς και βακτήρια. Στην πραγματικότητα, κανείς ποτέ δε μπόρεσε να αποδείξει την ύπαρξη των ιών. Αν οι άνθρωποι γνώριζαν ότι ήταν ο Λουί Παστέρ που “απέδειξε” τη “μόλυνση” με την έγχυση ουσιών από άρρωστα ζώα στον εγκέφαλο υγιών ζώων και ότι ολόκληρη η επιστήμη της ιολογίας είναι βασισμένη σε αυτό, τότε σίγουρα δεν θα εξακολουθούσαν να συμμετέχουν σε αυτό το τσίρκο με τους ιούς και η αλήθεια για την υγεία σε σχέση με τους “5 Βιολογικούς Νόμους της Φύσης” θα ερχόταν αναπόφευκτα στο φως!
Τα σημαντικά, αλλά συχνά παραγνωρισμένα, αποικιακά ιατρικά εγκλήματα που διέπραξε ο Ρόμπερτ Κοχ, ένας εξέχων Γερμανός επιστήμονας, γνωστός για την ίδρυση της ιατρικής μικροβιολογίας. Παρόλο που ο Κοχ εξυμνείται για τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις του, συμπεριλαμβανομένης της ταυτοποίησης του βακτηρίου της φυματίωσης και της διατύπωσης των αξιωμάτων του Κοχ, η εμπλοκή του σε ανήθικες ιατρικές πρακτικές κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανομολόγητη.
Παρά τις επιστημονικές του διακρίσεις, η κληρονομιά του Κοχ αμαυρώνεται από τη δράση του κατά τη διάρκεια αποικιοκρατικών αποστολών, ιδίως στη γερμανική Ανατολική Αφρική (σημερινή Τανζανία, Μπουρούντι και Ρουάντα).
Αποικιακά ιατρικά εγκλήματα
Στις αρχές του 20ού αιώνα, εμφανίστηκαν αναφορές για την αφρικανική τρυπανοσωμίαση (κοινώς γνωστή ως ασθένεια του ύπνου) στη γερμανική Ανατολική Αφρική. Η ασθένεια αυτή, που προκαλείται από το παράσιτο Trypanosoma και μεταδίδεται από τη μύγα τσετσέ, οδήγησε σε εκτεταμένη ταλαιπωρία και θάνατο τον τοπικό πληθυσμό. Οι αποικιακές αρχές θεώρησαν την επιδημία ως απειλή για τον έλεγχό τους στην περιοχή, λόγω της απώλειας εργατών που χρειάζονταν για την ανάπτυξη των υποδομών.
Ανταποκρινόμενος στην επιδημία, ο Koch ηγήθηκε μιας αποστολής για τη διερεύνηση πιθανών θεραπειών. Διεξήγαγε πειράματα με τη χρήση του Atoxyl, ενός φαρμάκου με βάση το αρσενικό, σε χιλιάδες μολυσμένα άτομα, χωρίς όμως να τηρήσει τα δεοντολογικά πρότυπα ή να λάβει τη συγκατάθεσή τους, έχοντας πρώτα ενημερώσει τους ανθρώπους. Παρά το γεγονός ότι γνώριζε για τις σοβαρές παρενέργειες του φαρμάκου –συμπεριλαμβανομένης και της τύφλωσης– ο Κοχ συνέχισε να το χορηγεί σε υψηλές δόσεις. Πολλοί ασθενείς υπέστησαν μη αναστρέψιμες βλάβες ή πέθαναν ως αποτέλεσμα αυτών των πειραμάτων.
Κληρονομιά και αναγνώριση
Η συμβολή του Koch στην επιστήμη συχνά προβάλλεται χωρίς να αναγνωρίζεται ο ρόλος του σε αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Ινστιτούτο Robert Koch (RKI), που πήρε το όνομά του και είναι υπεύθυνο για την έρευνα στον τομέα της δημόσιας υγείας στη Γερμανία, έχει δεχθεί επικρίσεις επειδή δεν έχει αντιμετωπίσει επαρκώς αυτή τη σκοτεινή πτυχή της κληρονομιάς του. Αντ’ αυτού, το RKI τείνει να δοξάζει τα επιστημονικά του επιτεύγματα, ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί ή αποσιωπά τις αποικιοκρατικές ιατρικές πρακτικές του.
Συμπέρασμα
Η συζήτηση γύρω από την κληρονομιά του Ρόμπερτ Κοχ τονίζει τη ζωτική ανάγκη για μια συνολική επανεκτίμηση των ιστορικών προσωπικοτήτων της ιατρικής. Η αναγνώριση τόσο της συμβολής τους όσο και των ηθικών αποτυχιών τους είναι απαραίτητη για την κατανόηση του πλήρους αντίκτυπου του έργου τους στους περιθωριοποιημένους πληθυσμούς. Τα αποικιοκρατικά ιατρικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια των αποστολών του Koch, καθώς και άλλα που διεξήχθησαν με βάση προπαγανδιστικές αφηγήσεις του σήμερα, δεν πρέπει να ξεχαστούν· αντίθετα, θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως υπενθύμιση της σημασίας των ηθικών προτύπων στην ιατρική έρευνα και πρακτική.
