Σε δύο πρόσφατα κύματα, οι διαμαρτυρίες κατά των αντικοινωνικών πολιτικών της Γαλλίας απέκτησαν νέα δυναμική. Τα τελευταία χρόνια έχουν οργανωθεί πολυάριθμες διαδηλώσεις κατά των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας και τις συντάξεις, με αποκορύφωμα την 7η Μαρτίου 2023, όταν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι, σύμφωνα με εκτιμήσεις των συνδικάτων, διαδήλωσαν κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης. Φέτος, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί δύο πανεθνικές ημέρες δράσης: η πρώτη στις 10 Σεπτεμβρίου με το σύνθημα “Bloquons tout!”. (“Ας μπλοκάρουμε τα πάντα!”) και η δεύτερη στις 18 Σεπτεμβρίου με το σύνθημα “Les sacrifices pour le monde du travail, ça suffit!” (Οι θυσίες για το κόσμο της εργασίας, αρκεί!). (“Αρκετές θυσίες για τον κόσμο της εργασίας!”). Παράλληλα με τις διαδηλώσεις και τα μπλόκα, πραγματοποιήθηκαν πολλές απεργίες, ιδίως τη δεύτερη ημέρα δράσης. Των κινητοποιήσεων αυτών προηγήθηκε η δραματική ήττα της γαλλικής κυβέρνησης σε ψήφο εμπιστοσύνης στην Εθνοσυνέλευση στις 8 Σεπτεμβρίου, αφήνοντας τον νεοδιορισθέντα πρωθυπουργό του προέδρου Μακρόν επικεφαλής μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης.
Πηγή : Etos Media, 26 Σεπτεμβρίου 2025, Armin Duttine
Απεργίες βάσης και συνδικαλιστικές δομές
Σε σύγκριση με τη Γερμανία, οι απεργίες στη Γαλλία συχνά ξεκινούν από τη βάση και αποφασίζονται τοπικά στις λεγόμενες γενικές συνελεύσεις, στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν ακόμη και μη συνδικαλισμένοι εργαζόμενοι. Με μόνο το 10% περίπου των εργαζομένων να είναι συνδικαλισμένοι, η Γαλλία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά συνδικαλισμού στην Ευρώπη, αν και η συμμετοχή στα συνδικάτα του δημόσιου τομέα είναι υψηλότερη. Σε αντίθεση με τη Γερμανία, οι εργαζόμενοι στη Γαλλία έχουν ατομικό δικαίωμα στην απεργία, μεταξύ άλλων και για πολιτικούς σκοπούς. Επιπλέον, η Γαλλία δεν έχει ενιαίο συνδικαλιστικό σύστημα συγκρίσιμο με το γερμανικό DGB, αλλά αντίθετα μια ποικιλία συχνά πολιτικά διακριτών συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών. Τα συνδικάτα με αριστερό προσανατολισμό – η CGT (η δεύτερη μεγαλύτερη συνδικαλιστική ομοσπονδία και η μεγαλύτερη στον δημόσιο τομέα), η Solidaires και η FSU (κυρίως στην εκπαίδευση), μερικές φορές μαζί με την CGT-FO – οργανώνουν συχνά κοινές δράσεις, ιδίως κατά τη διάρκεια παλαιότερων μαχών κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού και του εργατικού δικαίου. Περιστασιακά, επιτυγχάνονται ευρύτεροι συνασπισμοί, όπως κατά τη φετινή δεύτερη ημέρα δράσης, όταν ακόμη και μετριοπαθή συνδικάτα όπως η CFDT (τυπικά η μεγαλύτερη συνομοσπονδία), η UNSA, η CFE-CGC (για τα διευθυντικά στελέχη) και η χριστιανικά προσανατολισμένη CFTC συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις.
Πρώτη ημέρα δράσης: 10 Σεπτεμβρίου
Η πρώτη ημέρα εμπνεύστηκε από το κάλεσμα για μπλόκα που απηύθυναν αναρχικοί κύκλοι το 2016 κατά τη διάρκεια της εργασιακής μεταρρύθμισης του Ολάντ, το οποίο διαδόθηκε σε μεγάλο βαθμό μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το κίνημα κέρδισε γρήγορα την υποστήριξη της La France Insoumise (LFI, France Unbowed) και των τοπικών συνδικαλιστικών κλάδων της CGT, της Solidaires και της CGT-FO. Ορισμένοι ολόκληροι συνδικαλιστικοί κλάδοι εξέδωσαν επίσης καλέσματα δράσης, συμπεριλαμβανομένων των ομοσπονδιών της CGT για την υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις χημικές βιομηχανίες. Ενώ οι δύο ημέρες δράσης του Σεπτεμβρίου συζητήθηκαν αρχικά ως αντίπαλες πρωτοβουλίες, η CGT και πολλές από τις ομοσπονδίες της υποστήριξαν και τις δύο.
Στις 10 Σεπτεμβρίου, έως και 250.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους, με διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και μικρότερων πόλεων, αλλά πιο έντονα στην πολιτικά αριστερή Δύση της Γαλλίας. Οι απεργίες έπληξαν υπηρεσίες όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες του Παρισιού, η συντήρηση των σιδηροδρόμων SNCF και η εκπαίδευση, με την CGT και τους Solidaires να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Δεδομένου ότι η Τετάρτη είναι μια ελαφρύτερη εργάσιμη ημέρα στη Γαλλία λόγω του σχολικού προγράμματος, πολλοί εργαζόμενοι μπορούσαν να συμμετάσχουν μεμονωμένα. Εκτός από τα μέλη των συνδικάτων, στους συμμετέχοντες περιλαμβάνονταν υποστηρικτές της LFI, αυτόνομες ομάδες (συμπεριλαμβανομένων διαδηλωτών μπροστά από την έδρα της CGT), πρώην Κίτρινα Γιλέκα, φοιτητές και μαθητές σχολείων. Μεγάλο μέρος της κινητοποίησης καθοδηγήθηκε από νεότερους συμμετέχοντες, ιδίως μέσω των αποκλεισμών σχολείων και πανεπιστημίων. Ωστόσο, οι δράσεις αποκλεισμού διαλύθηκαν γρήγορα από τους 80.000 αστυνομικούς και χωροφύλακες που είχαν αναπτυχθεί.
Δεύτερη ημέρα δράσης: Σεπτέμβριος 18
Η δεύτερη ημέρα απεργίας και δράσης είχε πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή, με συνδικαλιστικές πηγές να κάνουν λόγο για περίπου 1 εκατομμύριο συμμετέχοντες – διπλάσιοι από την πρώτη ημέρα. Οι εκκλήσεις για κινητοποιήσεις εκδόθηκαν από κοινού στα τέλη Αυγούστου από τις οργανώσεις-ομπρέλες CFDT, CGT, CGT-FO, CFE-CGC, CFTC, UNSA, FSU και Solidaires, καλύπτοντας έτσι σχεδόν όλο το φάσμα των συνδικάτων. Η συμμετοχή προήλθε επίσης από φοιτητές και μαθητές, οι οποίοι απέκλεισαν πολλά ιδρύματα. Οι απεργίες του διδακτικού προσωπικού ήταν ευρέως διαδεδομένες- σύμφωνα με τα συνδικάτα FSU, το ένα τρίτο των εκπαιδευτικών του δημοτικού και περίπου το 45% στα γυμνάσια και τα λύκεια απήργησαν. Στην Τουλόν, οι διαδηλωτές συνέδεσαν τις κινητοποιήσεις τους με δράσεις αλληλεγγύης για δύο μαθητές που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια αποκλεισμού σχολείου. Οι διαδηλώσεις συνέδεσαν επίσης τον αγώνα κατά της λιτότητας με τις εκκλήσεις για ειρήνη, ιδίως στη Γάζα, καθώς στις πορείες υψώθηκαν παλαιστινιακές σημαίες. Η πορεία της Γκρενόμπλ, για παράδειγμα, πραγματοποιήθηκε με το σύνθημα: “Contre la casse sociale, pour la paix, l’égalité et la justice!”. (“Ενάντια στις κοινωνικές περικοπές, για την ειρήνη, την ισότητα και τη δικαιοσύνη!”). Σημαντικές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι, καθώς και στο νότο και τα δυτικά της χώρας.
Συνδικαλιστικά αιτήματα και πολιτικές επιπτώσεις
Η πρώτη ημέρα δράσης επικεντρώθηκε στην εναντίωση στα σχεδιαζόμενα από την κυβέρνηση μέτρα λιτότητας ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία περιέγραψε το υπουργικό συμβούλιο του πρωθυπουργού Μπαϊρού. Οι συμμετέχουσες ομάδες έθεσαν αιτήματα για δημόσιες υπηρεσίες, υψηλότερους μισθούς και συντάξεις, φορολογική δικαιοσύνη και οικολογικό μετασχηματισμό. Το κάλεσμα των συνδικάτων τον Αύγουστο ενόψει των δράσεων της 18ης Σεπτεμβρίου απέρριψε πολλά κυβερνητικά σχέδια: κατάργηση δύο αργιών, περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες, αυστηρότερη εργατική νομοθεσία, νέα μεταρρύθμιση της ανεργίας, πάγωμα των κοινωνικών παροχών και των αμοιβών των δημοσίων υπαλλήλων, αποσύνδεση των συντάξεων από τον πληθωρισμό, διπλασιασμός των ιατρικών συμμετοχών, ακόμη και αμφισβήτηση της πέμπτης εβδομάδας πληρωμένων διακοπών της Γαλλίας. Κατήγγειλαν επίσης τις φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους και τις επιδοτήσεις ύψους 211 δισεκατομμυρίων ευρώ που χορηγούνται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Τα συνδικάτα ζήτησαν επαρκή χρηματοδότηση των δημόσιων υπηρεσιών, μέτρα κατά της επισφάλειας, επενδύσεις σε μια δίκαιη οικολογική μετάβαση και επαναβιομηχανοποίηση, προστασία από τις απολύσεις, φορολόγηση του μεγάλου πλούτου και των κορυφαίων εισοδημάτων και την ανατροπή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του Μακρόν που αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης στα 64 έτη. Ένα σχετικό συνδικαλιστικό ψήφισμα είχε ήδη φτάσει τις 350.000 υπογραφές μέχρι τα τέλη Αυγούστου.
Τα συνδικάτα έδωσαν προθεσμία στον νέο πρωθυπουργό Lecornu μέχρι τις 24 Σεπτεμβρίου για να απαντήσει, προειδοποιώντας ότι αν αγνοηθεί, θα ακολουθήσουν γρήγορα νέες απεργίες και διαμαρτυρίες. Η συνέχιση είναι πολύ πιθανή. Ήδη γίνονται συζητήσεις για την κλιμάκωση του αγώνα μέσω ανανεώσιμων απεργιών (“grèves reconductibles”) αντί για μονοήμερες δράσεις. Η εκτεταμένη δυσαρέσκεια με την κυβέρνηση Μακρόν είναι εμφανής, με τα δύο τρίτα του πληθυσμού να αντιτίθενται στις πολιτικές του και σχεδόν τα δύο τρίτα να ζητούν την παραίτησή του, αν και η θητεία του διαρκεί μέχρι την άνοιξη του 2027. Η LFI έχει επικεντρώσει την εκστρατεία της γύρω από την παραίτηση του Μακρόν και τις νέες εκλογές, αιτήματα που βρίσκουν ευρεία ανταπόκριση στους δρόμους. Η αριστερή συμμαχία “Nouveau Front Populaire” (Νέο Λαϊκό Μέτωπο), που ενώνει το LFI, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους Πράσινους, είναι διχασμένη σε αυτό το ζήτημα, καθώς οι Σοσιαλιστές και οι Κομμουνιστές έχουν δηλώσει ανοιχτοί στο να συμμετάσχουν σε μια κυβέρνηση. Αντίθετα, τα συνδικάτα δίνουν προτεραιότητα σε συγκεκριμένα πολιτικά επιτεύγματα και όχι σε εκκλήσεις για παραίτηση ή εκλογές.
Το ακροδεξιό Rassemblement National (RN) απαιτεί επίσης την παραίτηση του Μακρόν και πρόωρες εκλογές, αλλά ο ρόλος του στις διαδηλώσεις στους δρόμους παραμένει αβέβαιος. Ενώ αρχικά υπήρχαν φόβοι ότι η ακροδεξιά θα συμμετείχε σε μεγάλους αριθμούς, αυτό δεν έχει υλοποιηθεί, αν και το RN συνεχίζει να προηγείται στις δημοσκοπήσεις των πολιτικών ερευνών.
Ευρωπαϊκή διάσταση
Οι γαλλικές διαμαρτυρίες έχουν ήδη προσελκύσει την προσοχή στη Γερμανία. Στις 17 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος της ver.di Frank Werneke εξέδωσε δήλωση αλληλεγγύης: “Ο αγώνας των γαλλικών συνδικάτων είναι και δικός μας αγώνας: για κοινωνική δικαιοσύνη, για την προστασία και την επέκταση του κράτους πρόνοιας, για αξιοπρεπή εργασία και για αξιοπρέπεια στα γηρατειά”.
Καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, προετοιμάζουν παρόμοιες κοινωνικές περικοπές και υποβαθμίσεις των εργασιακών δικαιωμάτων, ιδίως σε σχέση με τους προϋπολογισμούς που σχετίζονται με τον πόλεμο, τίθεται το ερώτημα αν το κίνημα της Γαλλίας θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή ενός πανευρωπαϊκού κύματος διαμαρτυρίας. Βασικά επερχόμενα γεγονότα περιλαμβάνουν τη διεθνή διάσκεψη για την ειρήνη στο Παρίσι στις 4-5 Οκτωβρίου 2025, με τη συμμετοχή των συνδικάτων, και την ημέρα δράσης της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ETUC) που έχει προγραμματιστεί για τις 16 Φεβρουαρίου 2026.
