Ένας νέος αυτοκινητόδρομος τεσσάρων λωρίδων που διασχίζει δεκάδες χιλιάδες στρέμματα προστατευόμενου τροπικού δάσους του Αμαζονίου κατασκευάζεται για τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα (COP30) στην πόλη Μπελέμ της Βραζιλίας.
Πηγή: Wells
Στόχος της κατασκευής του αυτοκινητόδρομου είναι να διευκολύνει την κυκλοφορία στην πόλη, η οποία θα φιλοξενήσει περισσότερους από 50.000 ανθρώπους –μεταξύ των οποίων και παγκόσμιους ηγέτες– στη διάσκεψη του Νοεμβρίου.
Η πολιτειακή κυβέρνηση προβάλλει τα “βιώσιμα” διαπιστευτήρια του αυτοκινητόδρομου, αλλά ορισμένοι ντόπιοι και οικολόγοι είναι εξοργισμένοι με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ο Αμαζόνιος παίζει ζωτικό ρόλο στην απορρόφηση του άνθρακα και στην παροχή βιοποικιλότητας, και πολλοί λένε ότι η αποψίλωση αυτού του δάσους έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον ίδιο τον σκοπό της συνόδου κορυφής για το κλίμα.
Το καταπράσινο τροπικό δάσος δεσπόζει σε κάθε πλευρά του μερικώς κατασκευασμένου δρόμου, μια υπενθύμιση του τι υπήρχε κάποτε εκεί. Οι κορμοί είναι στοιβαγμένοι ψηλά στην αποψιλωμένη γη που εκτείνεται πάνω από 13 χιλιόμετρα μέσα από το τροπικό δάσος μέχρι τη Μπελέμ.
Εκσκαφείς και μηχανήματα σκάβουν το δάσος, στρώνουν πάνω από τον υγρότοπο για να δημιουργήσουν το δρόμο που θα διασχίζει μια προστατευόμενη περιοχή.
Ο Claudio Verequete ζει περίπου 200 μέτρα από το σημείο όπου θα γίνει ο δρόμος. Είχε εισόδημα από τη συγκομιδή μούρων açaí από τα δέντρα που κάποτε βρίσκονταν εκεί.
“Τα πάντα καταστράφηκαν”, λέει, δείχνοντας το ξέφωτο.
“Η συγκομιδή μας έχει ήδη μειωθεί. Δεν έχουμε πλέον αυτό το εισόδημα για να συντηρήσουμε την οικογένειά μας”.
Λέει ότι δεν έχει λάβει καμία αποζημίωση από την πολιτειακή κυβέρνηση και επί του παρόντος βασίζεται στις αποταμιεύσεις του.
Ανησυχεί ότι η κατασκευή αυτού του δρόμου θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποψίλωση των δασών στο μέλλον, τώρα που η περιοχή είναι πιο προσβάσιμη για τις επιχειρήσεις.
“Ο φόβος μας είναι ότι μια μέρα κάποιος θα έρθει εδώ και θα πει: “Ορίστε μερικά χρήματα. Χρειαζόμαστε αυτήν την περιοχή για να χτίσουμε ένα βενζινάδικο ή μια αποθήκη”. Και τότε θα πρέπει να φύγουμε.
“Γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε εδώ στην κοινότητα. Πού θα πάμε;”
Η κοινότητά του δεν θα συνδέεται με τον δρόμο, δεδομένου ότι έχει τοίχους εκατέρωθεν.
“Δεν θα υπάρξουν οφέλη για εμάς που ζούμε στην άκρη του αυτοκινητόδρομου. Θα υπάρξουν οφέλη για τα φορτηγά που θα περνούν από εκεί. Αν κάποιος αρρωστήσει και χρειαστεί να πάει στο κέντρο της Μπελέμ, εμείς δεν θα μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε”.
Ο δρόμος αφήνει δύο ασύνδετες περιοχές προστατευόμενου δάσους. Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι θα κατακερματίσει το οικοσύστημα και θα διαταράξει τις μετακινήσεις της άγριας ζωής.
Η καθηγήτρια Silvia Sardinha είναι κτηνίατρος άγριας ζωής και ερευνήτρια σε ένα πανεπιστημιακό νοσοκομείο ζώων που βλέπει στην περιοχή του νέου αυτοκινητόδρομου.
Η ίδια και η ομάδα της αποκαθιστούν τραυματισμένα άγρια ζώα, που κυρίως προκαλούνται από τον άνθρωπο ή από οχήματα.
Μόλις θεραπευτούν, τα απελευθερώνουν πίσω στη φύση – κάτι που, όπως λέει, θα είναι πιο δύσκολο αν υπάρχει αυτοκινητόδρομος στο κατώφλι τους.
“Από τη στιγμή της αποψίλωσης των δασών, υπάρχει απώλεια”.
“Θα χάσουμε μια περιοχή για να απελευθερώσουμε αυτά τα ζώα πίσω στη φύση, στο φυσικό περιβάλλον αυτών των ειδών”, είπε.
“Τα χερσαία ζώα δεν θα μπορούν πλέον να περάσουν στην άλλη πλευρά, μειώνοντας τις περιοχές όπου μπορούν να ζήσουν και να αναπαραχθούν”.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας και ο υπουργός Περιβάλλοντος λένε ότι αυτή θα είναι μια ιστορική σύνοδος κορυφής, διότι πρόκειται για “μια COP στον Αμαζόνιο, όχι μια COP για τον Αμαζόνιο”.
Ο πρόεδρος λέει ότι η συνάντηση θα δώσει την ευκαιρία να επικεντρωθεί στις ανάγκες του Αμαζονίου, να δείξει το δάσος στον κόσμο και να παρουσιάσει τι έχει κάνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την προστασία του.
Όμως, η καθηγήτρια Sardinha λέει ότι ενώ αυτές οι συζητήσεις θα γίνουν “σε πολύ υψηλό επίπεδο, μεταξύ επιχειρηματιών και κυβερνητικών αξιωματούχων”, οι κάτοικοι του Αμαζονίου “δεν ακούγονται”.
Η κυβέρνηση της πολιτείας Pará είχε προωθήσει την ιδέα αυτού του αυτοκινητόδρομου, γνωστού ως Avenida Liberdade, ήδη από το 2012, αλλά είχε επανειλημμένα αναβληθεί λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών.
Τώρα, μια σειρά από έργα υποδομής έχουν αναστηθεί ή εγκριθεί για να προετοιμαστεί η πόλη για τη σύνοδο κορυφής της COP.
Ο Adler Silveira, γραμματέας υποδομών της πολιτειακής κυβέρνησης, χαρακτήρισε τον αυτοκινητόδρομο αυτό ως ένα από τα 30 έργα που συμβαίνουν στην πόλη για την “προετοιμασία” και τον “εκσυγχρονισμό” της, ώστε “να μπορέσουμε να έχουμε μια κληρονομιά για τον πληθυσμό και, το σημαντικότερο, να εξυπηρετήσουμε τους ανθρώπους για την COP30 με τον καλύτερο δυνατό τρόπο”.
Μιλώντας στο BBC, είπε ότι πρόκειται για έναν “βιώσιμο αυτοκινητόδρομο” και μια “σημαντική παρέμβαση κινητικότητας”.
Πρόσθεσε ότι θα διαθέτει διαβάσεις για τα ζώα, ποδηλατόδρομους και ηλιακό φωτισμό. Επίσης, κατασκευάζονται νέα ξενοδοχεία και το λιμάνι αναπλάθεται, ώστε να μπορούν να ελλιμενίζονται εκεί κρουαζιερόπλοια για να εξυπηρετούν τους πλεονάζοντες επισκέπτες.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας επενδύει περισσότερα από 81 εκατ. δολάρια (62 εκατ. λίρες) για την επέκταση της χωρητικότητας του αεροδρομίου από “επτά σε 14 εκατομμύρια επιβάτες”. Ένα νέο αστικό πάρκο 500.000 τ.μ., το Parque da Cidade, βρίσκεται υπό κατασκευή. Θα περιλαμβάνει χώρους πρασίνου, εστιατόρια, ένα αθλητικό συγκρότημα και άλλες εγκαταστάσεις που θα μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιεί το κοινό.
Ορισμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων στην τεράστια υπαίθρια αγορά Ver-o-peso της πόλης συμφωνούν ότι αυτή η ανάπτυξη θα φέρει ευκαιρίες για την πόλη.
“Η πόλη στο σύνολό της βελτιώνεται, επισκευάζεται και πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται την πόλη από άλλα μέρη. Αυτό σημαίνει ότι μπορώ να πουλήσω περισσότερα και να κερδίσω περισσότερα”, λέει ο Dalci Cardoso da Silva, ο οποίος διατηρεί έναν πάγκο με δερμάτινα παπούτσια.
Λέει ότι αυτό είναι απαραίτητο επειδή όταν ήταν νέος, το Μπελέμ ήταν “όμορφο, καλοδιατηρημένο, φροντισμένο”, αλλά έκτοτε έχει “εγκαταλειφθεί” και “παραμεληθεί” με “ελάχιστο ενδιαφέρον από την άρχουσα τάξη”.
Ο João Alexandre Trindade da Silva, ο οποίος πουλάει φυτικά φάρμακα του Αμαζονίου στην αγορά, αναγνωρίζει ότι όλες οι κατασκευαστικές εργασίες μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα, αλλά πιστεύει ότι ο μελλοντικός αντίκτυπος θα αξίζει τον κόπο.
“Ελπίζουμε οι συζητήσεις να μην είναι μόνο στα χαρτιά και να γίνουν πραγματικές δράσεις. Και τα μέτρα, οι αποφάσεις που λαμβάνονται, να εφαρμοστούν πραγματικά στην πράξη, ώστε ο πλανήτης να μπορεί να αναπνεύσει λίγο καλύτερα, ώστε ο πληθυσμός στο μέλλον να έχει λίγο καθαρότερο αέρα”.
Αυτή θα είναι η ελπίδα και των παγκόσμιων ηγετών που θα επιλέξουν να συμμετάσχουν στη σύνοδο κορυφής COP30.
Συνεχίζει, όμως, να αυξάνεται η αμφισβήτηση σχετικά με το κατά πόσον η πτήση χιλιάδων από αυτούς από όλο τον κόσμο και η υποδομή που απαιτείται για τη φιλοξενία τους υπονομεύει τον σκοπό.
